Қазіргі білім беру жүйесі үздіксіз өзгерістер мен жаңарулар кезеңін бастан өткеруде. Бұл үдеріс мұғалімнің кәсіби қызметіне, оның ішкі мәдениетіне, соның ішінде педагогикалық әдепке ерекше назар аударуды талап етеді. Педагогикалық әдеп – мұғалім мен оқушы, ата-ана мен әріптестер арасындағы қарым-қатынаста сақталуы тиіс адамгершілік-этикалық нормалардың жиынтығы.
Педагогикалық әдеп ұғымының мәні
Педагогикалық әдеп – ол мұғалімнің тұлғалық қасиеттерімен, оның рухани-адамгершілік болмысымен тікелей байланысты. Әдепті ұстаз — білім беріп қана қоймай, өзінің үлгісі арқылы оқушылардың тәрбие көкжиегін кеңейтетін тұлға.
Педагогикалық әдептің сақталмауының салдары
Кейбір жағдайда мұғалімнің эмоциясын тежей алмауы, оқушымен дөрекі сөйлесуі, кемсітушілікке жол беруі сияқты әрекеттер оның педагогикалық әдеп нормаларын бұзатынын көрсетеді. Мұндай жағдайлар оқушының психологиялық күйіне, білімге деген қызығушылығына кері әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар, ата-аналар мен әріптестер тарапынан сенім жоғалып, мұғалім беделінің төмендеуіне әкеледі.
Педагогикалық әдеп жөніндегі кеңестің рөлі
Қазақстанда педагог мәртебесі туралы заңның қабылдануына байланысты, білім беру ұйымдарында Педагогикалық әдеп жөніндегі кеңестер жұмыс істейді. Бұл кеңес мұғалімдердің әдептілік мәселелеріне қатысты туындаған сұрақтарды шешуге, алдын алу шараларын ұйымдастыруға және кәсіби этиканы қалыптастыруға бағытталған.
Цифрлы дәуірдегі педагогикалық әдеп
Қашықтан оқыту және цифрлық платформаларды қолдану кезінде де педагогикалық әдептің сақталуы өзекті болуда. Онлайн форматтағы сабақтарда мұғалімнің сөйлеу мәдениеті, жеке деректерді қорғау, оқушылармен қарым-қатынас әдебі жаңаша сипатқа ие болды. Мұғалімнің әлеуметтік желілердегі мінез-құлқы да оның кәсіби этикасының көрсеткіші болып табылады.
Әдептілік – кәсіби шеберліктің көрінісі
Мұғалімнің бойындағы әдеп, сабырлылық, әділдік, ашықтық, сенімділік сынды қасиеттер – оның кәсіби шеберлігінің құрамдас бөлігі. Бұл қасиеттерді дамыту – үздіксіз өзін-өзі жетілдіру мен рефлексияның нәтижесі.
Педагогикалық әдеп – мұғалімнің кәсіби абыройын арттыратын, оқу-тәрбие үдерісінің тиімділігін қамтамасыз ететін маңызды фактор. Сондықтан әрбір ұстаз педагогикалық әдептің қағидаларын терең түсініп, оны күнделікті тәжірибесінде қолдануға ұмтылуы тиіс. Әдептілік – ұлағатты ұстаздың басты белгісі екенін естен шығармаған жөн.